Zaburzenia opozycyjno-buntownicze u dzieci i młodzieży

Zaburzenia opozycyjno-buntownicze są to zaburzenia zachowania, czyli uporczywe i powtarzające się wzorce aspołecznego, agresywnego i buntowniczego zachowania.  Nie są one jednak tożsame z dziecięcą złośliwością lub buntem, lecz prowadzą do naruszeń oczekiwań społecznych wobec dziecka w danym wieku. Tym, co wyróżnia zaburzenia zachowania, jest ich trwały charakter o długości przynajmniej 6 miesięcy.

Jednym z pierwszych zauważalnych objawów zaburzeń opozycyjno-buntowniczych są agresywne zachowania u dzieci – nieadekwatne do wieku wybuchy złości. Dzieci te często mają trudności z samoregulacją emocji, co prowadzi do intensywnych reakcji, opartych na agresji słownej lub fizycznej. Zespół opozycyjno-buntowniczy manifestuje się silną złością, nieproporcjonalną do sytuacji, co utrudnia radzenie sobie z takimi zachowaniami.

Dzieci i młodzież z zaburzeniami opozycyjno-buntowniczymi często wykazują opór wobec zadań oraz naruszanie ustalonych reguł. Zachowania opozycyjno-buntownicze obejmują nieposłuszeństwo i brak szacunku wobec autorytetów, co może prowadzić do problemów w relacjach społecznych i edukacyjnych. Nadwrażliwość na krytykę i skłonność do usprawiedliwiania własnych błędów, jednocześnie obwiniając innych, są typowe dla tego zaburzenia.

Niepodjęcie odpowiednich działań wobec zachowań buntowniczych u dzieci może prowadzić do rozwoju poważnych zaburzeń osobowości w przyszłości.  Poważne zaburzenia zachowania u dzieci mogą eskalować do poważniejszych problemów w dorosłym życiu. Wsparcie terapeutyczne, takie jak terapia indywidualna, trening radzenia sobie z agresją oraz nauka umiejętności społecznych, są kluczowe w pracy nad poprawą zachowań dzieci z tymi zaburzeniami. Terapia zachowań opozycyjno-buntowniczych to nie tylko proces dziecka – rodzice oraz wychowawcy powinni być wspierani w procesie edukacyjnym, aby efektywnie i równolegle pracować nad problemami.

Rodzice i nauczyciele odgrywają kluczową rolę w walce z zaburzeniami opozycyjno-buntowniczymi. Wspólna praca nad tworzeniem konsekwentnych struktur, wspieraniem pozytywnych zachowań oraz zrozumieniem emocji dziecka może znacznie poprawić sytuację. Kluczowe w leczeniu jest budowanie właściwych relacji między dzieckiem a rodzicami. Zalecany jest udział w tzw. szkołach dla rodziców. Są to warsztaty rodzicielskie, które pozwalają rodzicom nabyć umiejętności radzenia sobie z trudnymi zachowaniami dziecka.  Treningi rodzicielskie mają nauczyć rodziców wytrwałości w podejściu do dziecka sprawiającego trudności wychowawcze oraz konsekwencji w działaniu. Rodzice zyskują wiedzę na temat stosowania pomocnych technik behawioralnych, np.: technika pozytywnych wzmocnień; technika wygaszania zachowań negatywnych; egzekwowanie reguł; monitorowanie zachowań.

Leczenie zaburzeń opozycyjno-buntowniczych może obejmować różne podejścia, w zależności od potrzeb dziecka. Terapia zaburzeń opozycyjno-buntowniczych często koncentruje się na interwencjach behawioralnych i psychoterapii. Psychoterapia zaburzeń zachowania u dzieci pomaga w radzeniu sobie z agresywnymi zachowaniami, poprawie relacji rodzinnych i wzmacnianiu umiejętności społecznych. Jednak najlepszym rozwiązaniem jest wielokierunkowe leczenie zaburzenia, uwzględniające również farmakoterapię, ćwiczenia rodzicielskie, Trening Umiejętności Społecznych, a także wsparcie psychologiczno-pedagogiczne w szkole.

Więcej nt. zaburzeń opozycyjno-buntowniczych u dzieci i młodzieży w audycji: